Güneşten Korunma Kılavuzu

Yıllarca deri kanserinden korunmak için öğle saatlerinde güneşe çıkmamamız ve yaz-kış güneş koruyucu sürmemiz gerektiği söylenmiştir. Ancak son yıllarda D vitamini eksikliğinin hem dünyada hem ülkemizde çok yüksek boyutlara ulaştığını ve bu durumun yeterince güneşe çıkmamamızdan kaynaklandığını duyuyoruz. Yeterli miktarda D vitamini almak için güneşten nasıl yararlanmalıyız?

1. Günün hangi saatlerinde güneşe çıkmaktan kaçınmalıyım?

Güneşten korunmak için güneşin dik geldiği 10.00-14.00 saatleri arasında güneşten kaçınmak gerektiğini neredeyse herkes bilir. Bununla birlikte yeni araştırmalar güneş ışığı ile aktif hale getireceğimiz D vitamini için en doğru zamanın, yaşadığımız yerin coğrafi konumuna göre değişmekle birlikte, öğlen saatleri olduğunu ve bu saatte gelen güneş ışınlarının kanser riskinin daha az olduğunu iddia ediyor. Bu yeni bilgi ezberlerimizin tersini söylese de bilmemiz gereken şey sadece yüzün ve el sırtlarının günde ortalama 10-20 dakika güneşe çevrilmesinin D vitaminini aktif hale getirmeye yeterli olduğudur.

2. Çok açık tenliyim, hemen yanıyorum. D vitamini almak için yanma riskini göze almalı mıyım?

Deri kanseri riskini artıran en önemli faktörlerden biri koruyucu kullanmadan güneş ışınlarına maruz kalmaktır. Açık tenliyseniz ve kısa sürede güneşten etkileniyorsanız, ağız yoluyla D vitamini desteği alabilirsiniz.

3. Daha fazla D vitamini için daha fazla güneşlensem olur mu?

Özellikle açık tenliyseniz günde 20 dakikadan fazla güneşe çıkmamalısınız. Bu süreyi uzatmak D vitamini düzeyini artırmadığı gibi deri kanserine zemin hazırlar. Ancak koyu tenliyseniz bu süreyi bir miktar daha uzatabilirsiniz.

4. Güneş koruyucular vücudumuzun D vitamini üretmesine engel olur mu?

Güneşlenmekle ilgili yanlış bilinenlerden biri de güneş koruyucu kremlerin D vitamini yapımını engellediğidir. Ne kadar yüksek koruma faktörlü olursa olsun, ne kadar sık uygulanırsa uygulansın tüm güneş kremleri bir miktar güneş ışınının derimize geçmesine izin verir ve bu miktar D vitamini aktifleşmesi için yeterlidir. Güneş koruyucu kremler sadece güneşin zararlı ışınlarından korunmaya yararlar ve su ile temas, terleme gibi durumlarda sıkça yinelenmeleri gerekir.

5. Sadece yazın açık havadayken güneş koruyucu kullanmak gerekir, doğru mu?

Güneşin kansere neden olan ultraviyole (UV) ışınları sadece açık ve güneşli havalarda değil, bulutlu ve kapalı günlerde de dünya yüzeyine ulaşır. Normal pencere camının da bu ışınların geçmesine engel olmayacağını unutmayın. Bu yüzden araba kullanırken ya da kış mevsiminde de güneşten koruyucu krem kullanmanızda fayda var.

6. Çocukları güneşe çıkarırken nelere dikkat etmeliyim?

Çocukluk ve ergenlik dönemindeki ağır güneş yanıkları, ileride gelişebilecek deri kanseri riskini artırır. Çocukluk çağında, bir ya da daha fazla su kabarcıklı güneş yanığı, kişinin melanom yani deri kanseri gelişme olasılığını iki kattan fazla artırır. İnsanlar genel olarak tüm yaşamları boyunca alacakları toplam UV’nin %50’sine yaşamlarının ilk 20 yılında maruz kalırlar.

Bu nedenle güneşten korunma alışkanlığının erken yaştan itibaren kazanılması, ileri yaşlarda gelişebilecek deri kanserlerinin önlenmesi açısından çok önemlidir. 6 aydan küçük bebeklerin uzun süreli direkt güneşe maruz kalmaktan korunması, 6 aydan sonra ise yüksek koruma faktörlü ürünlerle korunmaları gerekir.

En önemli D vitamini kaynağı güneştir. Normal beslenmenin yanında doktorunuza danışarak D vitamini takviyesi alabilirsiniz. Dengeli ve çeşitli beslenme sağlıklı yaşam için önemlidir.

Referanslar:

1. http://turkdermatoloji.org.tr/public/media/hasta_bilgilendirme/gunesten_korunma.pdf Son Erişim Tarihi:16.06.2024
2. Wagner CL, et al. Nutrients 2012;4(3):208–230
3. https://www.nhs.uk/Livewell/Summerhealth/Pages/vitamin-D-sunlight.aspx Son erişim tarihi: 16.06.2024
4. Manousaki D, et al. BMJ 2017;359:j4952.
5. Grigalavicius M, et al. Int J Dermatol 2016;55(1):e23-8.
6. https://www.skincancer.org/healthy-lifestyle/vitamin-d/damage Son erişim tarihi: 16.06.2024

CH-20240724-39