Laktoz İntoleransı Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Doğada yüksek oranda sütte bulunan ve süt şekeri olarak bilinen laktoz, bir enerji kaynağıdır. Laktoz, vücudun kalsiyum ve fosfordan daha iyi yararlanmasını sağlayan bir bileşendir. Bu yüzden kemik ve diş oluşumunda da önemlidir.2
Fakat bazı bünyelerde laktoz sindirilemez ve bu da bazı rahatsızlıklara sebep olur. Laktoz intoleransı olarak adlandırılan bu sorun, her on kişiden birinde yaygın olarak görülür.1 Hayati bir sorun olmamakla birlikte yaşam kalitesine olumsuz etki edebilir. Yaş ilerledikçe laktoz intoleransı daha sık görülür.3
Neden olur?
Laktoz intoleransı, vücutta ince barsak hücrelerinin doğal olarak ürettiği laktaz enziminin yeterince olmaması durumunda meydana gelir ve bu durumda süt ve bazı süt ürünleri tüketildikten 30 dakika- 2 saat sonra bazı rahatsızlıklar hissedilir.
Laktoz intoleransının belirtileri nelerdir?
- Bulantı
- Karında kramp şeklinde ağrılar
- Şişkinlik
- Gaz
- İshal
Tanı için kullanılan testler;
Laktoz intolerans testi
İçinde yoğun laktoz içeren bir sıvı içirilir. 2 saat sonra kandaki glukoz (şeker) miktarı ölçülür. Kandaki glukoz miktarı düşükse, bu laktozun sindirilemediği anlamına gelir. Fakat pratikte çok sık uygulanmayan bir testtir.
Hidrojen nefes testi
İçinde yoğun laktoz bulunan sıvı içirilir. Sindirilmemiş laktaz, kolondaki bakteriler tarafından hidrojen gibi bazı gazların oluşumuna neden olur ve solukla dışarı verilir. Bu testle nefeste hidrojen gazı ölçülerek laktoz intoleransı tespit edilir. Bu test teknik olarak zorlayıcı olacağından bebeklere uygulanması önerilmez.
Dışkı asitliği testi
Özellikle bebek ve çocuklar için önerilen bu testte, dışkıda sindirilemeyen laktozun neden olduğu laktik asit düzeyinden laktoz intoleransı tespit edilir.
Tedavisi
Laktoz intoleransı tanısı koyulduğunda laktoz içeren süt ve süt ürünlerinin diyetten çıkarılması önerilir. Fakat bunu yaparken günlük kalsiyum ihtiyacının karşılanması ihmal edilmemelidir. Çünkü kalsiyum, büyüme ve kemik sağlığı için gereklidir. Kalsiyum, sadece süt ve süt ürünlerinden değil yeşil sebze ve balıklardan da alınabilir.2
Bazı süt ürünlerinde laktoz oranı çok düşüktür ya da yoktur.3 Örneğin yoğurttaki bakteriler içindeki laktozu parçaladıkları için laktoz intoleransı olanlarca tüketilebilirler.2
Besinlerin laktoz ve kalsiyum miktarları3*
* BEBİS Beslenme Bilgi Sistemleri (2004). Ebispro for Windows, Stuttgart, Germany; Turkish version BEBİS: Data Bases; Bundeslebenmittelschlüssell, 11.3 and other sources.
Referanslar:
1. http://pedgastro.org/icerik/hasta-bilgilendirme/laktoz-intoleransi.pdf
2. http://erenler.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_02/09051527_okulocuubeslenmesndestprof.dr.seldablbl.pdf
3. http://guncel.tgv.org.tr/journal/48/pdf/100166.pdf
4. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1081120610621242
Son erişim tarihi: 27.12.2018