Gıda Takviyelerini Doğru Kullanıyor muyuz?

Gıda takviyeleri; normal beslenmeye ek olarak besinlerin tablet, kapsül ve sıvı formlarda tüketilmesidir. Bu takviyeler vitamin, mineral, yağ asitleri, fonksiyonel gıdalar ve bitkisel gıdalar olabilir.1

Türkiye’de gıda takviyesi kullanım alışkanlığı ne durumda?

Özellikle pandemiyle birlikte artan gıda takviyesi kullanımın belirlenmesi için 18 yaş ve üzeri 608 kadın ve erkeğin katılımıyla 2020 yılında gerçekleştirilen Gıda Takviyesi ve Beslenme Araştırması sonuçlarına göre2;

  • Son 3 ayda gıda takviyesi kullananların oranının %60 olduğu tespit edildi.
  • Son 3 ayda gıda takviyesi kullanan her 10 kişiden 9’u bağışıklık sistemini desteklemek için kullandığını belirtti.
  • Kadınların erkeklere kıyasla daha çok gıda takviyesi kullandığı görüldü.
  • 25-34 yaş aralığındaki kişiler en yüksek gıda takviyesi kullanım oranına sahipti.
  • Son 3 ay içinde gıda takviyesi kullanan her 10 kişiden 9’u vitamin alıyor.
  • D vitamini, C vitamini ve multivitaminler son üç ayda en fazla tüketilen gıda takviyeleri arasında yer aldı.
  • Son 3 ayda gıda takviyesi kullananların %14’ü düzenli olarak yıllardır gıda takviyesi kullandığını belirtti.
  • Gıda takviyesi kullananların %96’sı kullandıkları gıda takviyesinin fonksiyonel bir faydası olduğunu bildiğini söyledi.
  • 10 kişiden 9’u gıda takviyelerinin üzerinde yer alan etiketleri okuduğunu, 4 kişiden 1’i etiketlerin üzerinde yer alan bu bilgilerin yeterli olmadığını söyledi.

Gıda takviyesi kullanırken nelere dikkat edilmeli?3

  • Pek çok takviye, vücutta güçlü etkileri olabilecek aktif maddeler içerir. Özellikle yeni bir ürün alırken her zaman yan etki olasılığına karşı dikkatli olun.

  • Gıda takviyelerini yüksek dozlarda, reçeteli ilaçlar yerine alırsanız veya birçok farklı takviye alırsanız, bazı yan etkilerle karşılaşabilirsiniz. Örneğin;

    • Sarı kantaron birçok ilacın parçalanmasını hızlandırabilir ve bunların etkinliğini azaltabilir.
    • C ve E vitaminleri gibi gıda takviyeleri, bazı kemoterapi türlerinin etkinliğini azaltabilir.
    • Çok fazla A vitamini baş ağrısına ve karaciğer hasarına neden olabilir, kemik gücünü azaltabilir ve doğum kusurlarına neden olabilir.
    • Fazla demir bulantı ve kusmaya neden olabilir, karaciğere ve diğer organlara zarar verebilir.

Buna benzer olumsuz sonuçları engellemek için;

  • Gıda takviyeleri almadan önce sağlık profesyoneline danışın.
  • Reçeteli ilaçlar yerine veya bunlarla birlikte gıda takviyeleri kullanmadan önce sağlık profesyonelinin onayını alın.
  • Herhangi bir tür cerrahi işlem yaptırmayı planlıyorsanız, aldığınız takviyeler hakkında hekiminizle görüşün.
  • Herhangi bir besin takviyesi almadan önce, aşağıdaki soruları doktorunuza sorabilirsiniz;
    • Benim için potansiyel faydaları nelerdir?
    • Herhangi bir güvenlilik riski var mı?
    • Alınması gereken uygun doz nedir?
    • Nasıl, ne zaman ve ne kadar süreyle almalıyım?

 

Referanslar:

  1. Kılıç Kanak,E., et al. NOHU J. Eng. Sci. 2021;10(1): 168- 177.
  2. https://gtbd.org.tr/gida-takviyesi-kullanimi-ve-beslenme-aliskanliklari-olcumu-anketi-aralik-2020/ (Son erişim tarihi: 13.07.2021)
  3. https://ods.od.nih.gov/factsheets/WYNTK-Consumer/ (Son erişim tarihi: 13.07.2021)